Aandacht is als een schijnwerper die ons helpt te focussen op dingen in onze ervaring.
Die aandacht kan smal en scherp zijn, zoals wanneer je je echt concentreert, of breed en ontspannen, zoals wanneer je op een mooie plek aan het wandelen bent.
Mensen met functionele somatische klachten hebben soms moeite met aandacht. Ze vinden het vaak moeilijk om hun aandacht te verplaatsen naar iets anders dan hun klachten.
Deze aandachtsproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals angst, stress, slecht slapen of neurologische ontwikkelingsproblemen (bv. ADHD). Medicatie, drugs en voeding kunnen de aandacht ook beïnvloeden.
3 belangrijke dingen die je moet weten over aandacht en hoe dit invloed heeft op functionele symptomen:
- Vaste aandacht maakt symptomen sterker: Wanneer we ons focussen op een symptoom, kan dit ervoor zorgen dat het intenser en belangrijker lijkt. Dit wordt somatosensorische versterking genoemd.
- Aandacht kan normale functies verstoren: De manier waarop je je aandacht richt, verandert hoe je lichaam dingen doet. Als je je bijvoorbeeld te veel concentreert op bewegen, doe je dat misschien op een schokkerige of moeilijke manier.
- Aandacht verankert symptomen: Door neuroplasticiteit (het vermogen van de hersenen om zich aan te passen) wordt datgene waar we aandacht aan besteden na verloop van tijd sterker. Veel aandacht blijven besteden aan een symptoom (misschien vanwege ziekteangst) is één manier waarop symptomen chronisch worden.
Leren ontspannen en je aandacht verplaatsen weg van de symptomen een belangrijke vaardigheid bij revalidatie. Je kunt dit doen door andere dingen te doen die je leuk vindt, zoals spelletjes spelen, naar muziek luisteren, met vrienden praten of andere hobby’s.
Als je eenmaal hebt geleerd om je gedachten van de symptomen af te leiden, kun je oefenen om je aandacht te verleggen van en naar lichamelijke gewaarwordingen. Deze vaardigheden (flexibele aandacht met lichaamsbewustzijn) kunnen je helpen om met symptomen om te gaan in verschillende situaties en vormen de basis voor het geleidelijk ‘afleren’ van symptomen.
