Zit je lichaam vast in een staat van hoog alarm?
Sensitisatie
Het menselijk lichaam is geëvolueerd om dingen die schadelijk zouden kunnen zijn voor onze gezondheid en lichamelijke veiligheid goed op te merken: een soort intern alarmsysteem dus. Deze gevoeligheid hielp onze voorouders om veilig te blijven in een wereld vol bedreigingen.
Onze drempel om op een bedreiging te reageren kan op en neer gaan. Als we gestrest zijn, kan het alarmsysteem van ons lichaam gevoeliger worden, waardoor het reageert op dingen die normaal gesproken geen probleem zouden zijn.
Als dit langer aanhoudt kan het lichaam zich daaraan aanpassen waardoor de overgevoelige stand van het alarmsysteem onze nieuwe automatische piloot wordt. Dit proces wordt “sensitisatie” genoemd en kan zich voordoen in verschillende systemen in het lichaam.
Onze zintuigen kunnen bijvoorbeeld hypergevoelig worden. Dit kan problemen veroorzaken zoals oorsuizingen, overgevoeligheid voor fel licht of intensere pijnbeleving.
Ons immuunsysteem, dat reageert op schadelijke chemicaliën en ziekteverwekkers, is een van die systemen die overgevoelig kunnen raken. Het kan leren om op alledaagse dingen te reageren als een bedreiging. Hierdoor kunnen symptomen ontstaan die lijken op allergische reacties of kunnen we het gevoel krijgen steeds weer ziek te zijn.
Verken Interacties
-
Het microbioom.
-
Lichaamsbeweging en ontsteking.
-
Neuro-inflammatie.
-
Ontsteking en auto-immuniteit.
-
Sensorische sensitisatie.
-
Wat patronen in symptomen je kunnen vertellen.
Tolerantie opbouwen om cycli van overgevoeligheid te keren.
Waarom?
Het goede nieuws is dat overgevoeligheid geen eenrichtingsverkeer is. Er zijn manieren die het lichaam helpen om het alarmsysteem minder gevoelig te maken en het dingen te leren verdragen die eerder symptomen veroorzaakten.
Leer je lichaam te ontspannen
Als je gestrest bent, is je lichaam automatisch gevoeliger voor dingen die het irriteren. Om tolerantie op te bouwen, moet je leren om over te schakelen op fysiologische rust, waarbij je langzaam en diep ademt en je hoofd niet vol zit met stresserende gedachten. Onderzoek toont aan dat het immuunsysteem reageert op ontspanningsoefeningen. Door ontspanning stellen we ons lichaam in staat om de staat van hoge alertheid uit te schakelen.
Laat je lichaam weten dat het oké is
Je lichaam moet weten wanneer ziekte of gevaar voorbij is. Door dingen te doen zoals voorzichtig bewegen, tijd buiten doorbrengen, voedzaam eten en met vrienden afspreken, kan je lichaam begrijpen dat het niet meer in gevaar is.
Introduceer triggers geleidelijk
Je kunt geen tolerantie opbouwen door triggers van klachten te vermijden. Het vermijden voorkomt dat het overgevoelige systeem leert dat een bepaalde trigger in feite veilig is en het er niet op hoeft te reageren.
Uit vele jaren van onderzoek en klinische ervaring weten we dat blootstelling een van de meest effectieve methoden is om te werken met functionele somatische symptomen. Je kunt beginnen met je lichaam bloot te stellen aan een heel klein beetje van datgene dat de klachten triggert en vervolgens beetje bij beetje de ‘dosis’ van de blootstelling verhogen om je lichaam te laten ervaren dat er in feite geen bedreiging is.
Blijf kalm terwijl je jezelf blootstelt aan triggers
Het is oké om ongemak of een lichamelijke stressreactie op te wekken als je met blootstelling werkt, maar het is belangrijk om manieren te kennen waarmee je deze stressreactie kunt afschakelen. Als je geen manier weet om het lichaam naar fysiologische rust te brengen (van sympathische naar parasympatische activatie), werk dan aan het leren van deze vaardigheid voordat je met blootstelling gaat werken.
Maak het niet erger
Het is belangrijk dat je je lichaam niet nóg gevoeliger maakt. Dit kun je doen door het rustig aan te doen en je lichaam niet te veel te belasten. Als je je veel zorgen hebt gemaakt over wat je symptomen zouden kunnen betekenen, is het ook belangrijk om dit verhaal te veranderen. Door vertrouwen te ontwikkelen in het vermogen van je lichaam om te herstellen en een andere reactie op triggers aan te leren, zal je lichaam zich veilig genoeg voelen om te ontspannen.
Ondersteuning
Het is belangrijk dat je alle nieuwe of verontrustende immuunsymptomen medisch laat onderzoeken. Je artsen moeten je onderzoeken en bloed laten analyseren. Er kunnen ook scans of uitstrijkjes nodig zijn. Zo wordt een infectie of auto-immuunziekte niet gemist. Dit soort ziekten veroorzaken immers veel symptomen die erg gelijken op de symptomen die mensen met een overgevoelig geraakt systeem ervaren.
Het kan verleidelijk zijn om te denken dat we gewoon medicijnen kunnen nemen om overgevoelige reacties uit te schakelen. Ontstekingsremmende medicijnen, zoals bijvoorbeeld antihistaminica of non-steroïde ontstekingsremmers (bv. aspirine, diclofenac & ibuprofen), helpen sommige mensen om opflakkeringen van een overgevoelig immuunsysteem onder controle te houden. Deze strategie is vaak minder nuttig dan het lijkt. Opiaten (een type pijnstiller) helpen ons bijvoorbeeld om pijn op korte termijn te vermijden, maar kunnen de overgevoeligheid op langere termijn verhogen.
Als je last hebt van aanhoudende symptomen die passen bij een patroon van overgevoeligheid, is het een goed idee om samen met een zorgprofessional een persoonlijk plan op te stellen om tolerantie op te bouwen. Het beste plan hangt af van je lichaam en de oorzaak van je gevoeligheid. Als lichaamsbeweging bijvoorbeeld de symptomen uitlokt, kan een fysiotherapeut helpen bij het opstellen van een persoonlijk oefenschema dat veilig voor je is. Als je last hebt van bepaalde voedingsmiddelen of chemische stoffen moet je misschien naar een diëtist of een allergiespecialist. Als angst je in de weg zit, kan een psycholoog je helpen om angstige gevoelens tijdens blootstelling te verminderen. Als je zeer ernstige symptomen hebt, kun je baat hebben bij een team van verschillende zorgverleners die je kunnen helpen het probleem vanuit meerdere kanten aan te pakken.
