Van welke gewaarwordingen ben je je nu bewust?

Interoceptie.

Interoceptie is het gevoel dat we hebben van de onzichtbare binnenkant van ons lichaam.

We nemen onze omgeving waar door middel van zicht, gehoor en aanraking. Maar we kunnen ook veel dingen binnen in ons lichaam voelen. Net zoals onze ogen zien en onze oren horen, voelen we tot op zekere hoogte de binnenkant van ons lichaam. De waarneming van dat innerlijke gevoel noemen we interoceptie.

Veel symptomen beginnen als gewaarwordingen in het lichaam. We voelen bijvoorbeeld een beklemmend gevoel op de borst of worden ons bewust van het bonzen van ons hart.

De hersenen spelen een actieve rol in dit proces door selectief te luisteren naar sensaties, te interpreteren wat deze sensaties betekenen en door de onduidelijkheden op te vullen met aannames, vaak zonder dat we het doorhebben.

Goed luisteren naar gevoelens

Het is de moeite waard om stil te blijven staan bij dit innerlijke gevoel. Nauwkeurige informatie van het lichaam helpt de hersenen om hun voorspellingen bij te werken. Als we enkel over gewaarwordingen nadenken of deze analyseren ervaren we ze niet rechtstreeks.

We kunnen echter leren hoe we op een zachte, nieuwsgierige manier aandacht kunnen besteden aan ons lichaam.

Door te beleven hoe gevoelens ontstaan, stromen en veranderen, ontdekken we de rechtstreekse ervaring. We merken hoe gewaarwordingen komen en gaan. Dit leren helpt ons ook om op nieuwe manieren met symptomen om te gaan.

Therapist Tip Sticker

Tip van de therapeut:

 Eenvoudige oefeningen (zoals de STOP-oefening) kunnen je vermogen om naar je lichaam te luisteren trainen. Activiteiten waarbij we bewust aanwezig zijn in ons lichaam (bijvoorbeeld door stretchen, dansen of ademhalingsoefeningen) helpen ons ook om interoceptieve vaardigheden te ontwikkelen.

Instructies: Maak er een gewoonte van om gedurende de dag op geplande tijdstippen contact te maken met je lichaam en je omgeving. Begin met de oefening één keer per dag te doen. De oefening hoeft niet meer dan 5 minuten te duren. Je kunt een kookwekker gebruiken, een timer instellen op je telefoon of een notitie maken om jezelf eraan te herinneren. Als je eenmaal gewend bent aan de oefening, introduceer deze zintuigelijke tussendoortjes dan op kleine momenten gedurende de dag.

De oefening in 4 eenvoudige stappen:

S – van Stop: onderbreek even wat je aan het doen bent. Richt je aandacht naar binnen.

T – van Touch: kom in contact met je zintuiglijke gewaarwordingen of gevoelens in je lichaam zoals die op dat moment zijn. Je kunt op elke manier die voor jou werkt ‘ankeren’ in het lichaam. Bijvoorbeeld door je ademhaling een paar in- en uitademingen te volgen, of door je hand op je hart te leggen.

O – van Observeren. Hierdoor merk je symptomen, gedachten, gevoelens en impulsen tot handelen op, die op dat moment aanwezig zijn.

P – van Prioriteiten stellen. Moet je op basis van wat je observeert van activiteit veranderen, een pauze nemen of iets anders doen? De vraag die je moet stellen is niet alleen “Wat moet mijn lichaam nu voor mij doen?” maar “Wat heeft mijn lichaam nodig dat ik nu doe?”.